Is foireann de sheiceálaithe fíricí agus feachtasóirí neamhspleácha é Full Fact a fhaigheann, a nochtann agus a chuireann i gcoinne an dochair a dhéanann mífhaisnéis.
Le bliain anuas tá imscrúdú domhain déanta acu ar phostálacha bréige ar Facebook agus ar an tionchar a bhíonn acu. Cuireadh an seicliosta áisiúil seo le chéile freisin chun cabhrú leo a sheiceáil an foláireamh bréige atá i bpostáil nó nach ea.
- Tá na tráchtanna díchumasaithe. Bíonn an chuid is mó de na daoine atá ag iarraidh teacht ar dhuine den teaghlach nó peataí atá caillte ag lorg eolais, mar sin is dócha go mbeadh siad ag iarraidh cead a thabhairt do dhaoine trácht a dhéanamh. (Ní gá go mbeadh sé sin fíor i gcónaí áfach-d’fhéadfadh daoine tráchtanna a mhúchadh ar chúiseanna eile, mar shampla má aimsíodh duine a bhí ar iarraidh.)
- Rinneadh an fotheideal a chóipeáil agus a ghreamú. Chun é sin a sheiceáil, aibhsigh cuid den téacs, cóipeáil é agus greamaigh isteach i bhfeidhm chuardaigh Facebook ag barr an leathanaigh é.
- Má tá postálacha a bhfuil téacs comhionann nó beagnach comhionann le feiceáil, fiú le híomhánna éagsúla, is dócha gur foláireamh bréige iad. Baineadh úsáid as an íomhá in áiteanna eile. Déan iarracht a fháil amach ar tógadh an íomhá ó áit eile— Tá leideanna praiticiúla inár dtreoir maidir le bunús na bpictiúr ar líne a fhiosrú. Fiú murar féidir leat an íomhá a aimsiú in áit eile áfach, d’fhéadfadh an phostáil a bheith ina fholáireamh bréige. Úsáideann go leor postálacha bréige íomhánna a thógtar ó leathanaigh Facebook eile, nach bhféadfadh teacht i gcuardach íomhá droim ar ais Google, mar shampla.
- Is leathanach seachas próifíl a chuireann an phostáil in airde. Bí ag faire amach do phostálacha a uaslódálann duine le leathanach nua-chruthaithe, seachas cuntas próifíle rialta, go háirithe murar phostáil siad aon rud eile. (Aisteach go leor, thug muid faoi deara freisin go mbíonn tús tosaigh láir san ainm ar leathanaigh den sórt sin.)
- Níl an chuma ar an íomhá gur ón Ríocht Aontaithe a glacadh í. Mar shampla, is minic a bhíonn pictiúir a úsáidtear chun tairiscintí tí ar cíos a léiriú ó na Stáit Aontaithe, agus ar ndóigh carranna póilíní Mheiriceá nó stáisiúin pheitril i bpostálacha faoi imeachtaí atá ceaptha a bheith sa Ríocht Aontaithe.
- Ní bhíonn an teanga a úsáidtear ag teacht leis an Ríocht Aontaithe ach an oiread. Mar shampla, ba cheart go ngoinfeadh aon tagairt ‘d’fholáireamh airgid’ i ngrúpa Facebook sa Ríocht Aontaithe d’aire. Úsáidtear foláirimh airgid sna Stáit Aontaithe chun an pobal a chur ar an eolas faoi dhaoine atá ar iarraidh.
- Tá biorán dearg nó emoji bonnán dearg ann. Mar a léirigh roinnt grúpaí ar Facebook atá tiomanta do phostálacha bréige a aimsiú, is minic a úsáidtear haischlibeanna agus na emojis 📍 agus 🚨.
Agus ar deireadh… Má cheapann tú go bhféadfadh postáil a bheith ina fholáireamh bréige, seiceáil ar cuireadh in eagar í. Má chliceálann tú ar an stair eagarthóireachta (ag baint úsáid as na trí phonc chothrománacha ag barr na postála ar dheis) taispeánfar duit má athraíodh an t-ábhar bunaidh.
Chun tuilleadh eolais a fháil faoin bhfadhb, an chúis leis an bhfadhb agus cad is féidir a dhéanamh fúithi, féach an t-imscrúdú domhain FullFact ar phostálacha a bhfuil foláireamh bréige leo.